Eigen overtuigingen zijn onze grootste breinbreker

Futurist en spreker Ruud Veltenaar maakte wereldse uitdagingen klein en kleine successen die we boeken groot tijdens de Masters of IKT. Hij pleit voor een fundamentele heroverweging van ons economisch systeem. Daarbij worden we uitgedaagd om niet alleen te denken aan winstmaximalisatie, maar ook aan onze verantwoordelijkheid voor de planeet en alles wat daarop leeft. Dat begint al als je de wereld benaderd buiten je eigen confirmation bias en cognitieve dissonantie, twee psychologische concepten die ons denken vaak beperken. Beter bekend als de comfortzone.

Tussen het doel van een onderneming en de bedoeling van de onderneming zit een wezenlijk verschil. Het gaat niet alleen om financiële winst, maar om het creëren van waarde voor de samenleving. Het zet ons aan het nadenken over de echte impact van ons werk met de vraag: “Als je er niet bent, missen we je dan?” De noodzaak tot verandering is groot. Ruud spreekt over de overgang van een tijdperk van verandering naar een verandering van tijdperk. Dit betekent dat we niet hetsysteem moeten aanpassen, maar het systeem zelf moeten herzien. De keten moet veranderen. Dit vraagt om een verschuiving van ‘one economy for all’ naar ‘all for one economy’. Samen de schouders eronder door rekening te houden met elkaar en het beste voor elkaar en de wereld om ons heen te bereiken. Je hoeft je telefoon maar te openen en de nieuwsberichten vliegen om de oren. Er is urgentie op allerlei grote thema’s die niet alleen lokaal maar ook mondiaal spelen. En daar komen twee psychologische concepten de hoek om kijken. We hebben het dan over Confirmation bias. Wat de neiging is om informatie te zoeken die onze bestaande opvattingen bevestigt, terwijl cognitieve dissonantie verwijst naar de spanning die ontstaat wanneer nieuwe informatie in strijd is met onze huidige overtuigingen. Beide concepten dragen bij aan dat we de dingen doen zoals we ze doen, maar dat kun je overwinnen. Hoe? Echte verandering begint bij het kritisch evalueren van onze overtuigingen en het openstaan voor nieuwe ideeën.

De ontwikkeling van bewust leiderschap
Een belangrijk aspect van Ruuds visie is de ontwikkeling van bewust leiderschap. Bewuste leiders zijn zich bewust van hun impact op de wereld en streven naar het creëren van positieve verandering. Dit type leiderschap schenkt aandacht aan de sociale en ecologische gevolgen van zakelijke beslissingen. Klinkt holistisch, maar zorgt er wel voor dat medewerkers zich gehoord voelen in de organisatie.

De ontbijttafel, daar begint het.
De eerste stap naar verandering is niet ingewikkeld. Begin eens bij jouw ontbijttafel. Het is een plek waar dagelijkse gesprekken kunnen leiden tot bewustwording en actie. Wat wil je betekenen en toevoegen in je leven en wat is jouw nalatenschap? Deze vragen stimuleren ons om na te denken over onze rol in de wereld en de impact die we willen hebben. Dat gaat niet alleen ons privéleven aan, maar ook de boardrooms en werkplekken die we hebben. Volgens Ruud hoef je jezelf maar drie vragen te stellen om echt te weten wie je bent als mens. Onze daden, niet onze woorden, bepalen wie we werkelijk zijn. Stel jezelf daarom de vraag: Wie ben je nou echt? Wat doe je voor de planeet en alles wat daarop leeft? Waar ben je? Deze vragen, bekend uit het zenboeddhisme, helpen ons te focussen op het hier en nu en herinneren ons eraan dat onze acties de meest significante uitdrukking van onszelf zijn. Dit betekent dat we moeten nadenken over de lange termijn en de erfenis die we achterlaten.

Innovatie en technologie als katalysatoren
Innovatie en technologie zijn logische termen als je het hebt over veranderingen. Doordat we technologisch vooruitgang boeken, kunnen we duurzamer en efficiënt oplossingen vinden op onze uitdagingen. Technologie mag dan ook nooit ten koste gaan van mens en planeet, maar juist ‘in dienst zijn van’. Dat vraagt om ruimer denken dan een winstgevende organisatie en een ethische benadering waarbij de menselijke en ecologische impact centraal staat. Overgaan tot actie, dat moeten we allemaal. Ruud daagt ons uit om onze economische doelen opnieuw te definiëren, voorbij confirmation bias en cognitieve dissonantie te denken en échte, duurzame verandering te omarmen. Door ons te richten op de behoeften van de planeet en alles wat daarop leeft, kunnen we een economie creëren die echt voor iedereen werkt. Denken is één en dan is doen een logisch vervolg.